3693 Sayılı Yasa

3963 SAYILI ÖZEL DEDEKTİFLİK YASASININ VETO SEBEBİ
yasaveto
KAN.KAR.39-18/A-2-94-66 4 ŞUBAT 1994

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

İLGİ:21 OCAK 1994 tarih ve A.01.0.GNS.0.10.00.01-019-74 sayılı yazınız

İlgideki yazınıza ekli olarak gönderilen ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Krılunca 20.1.1994 tarihinde kabul edilen 3963 sayılı “Özel Dedektiflik Kanunu” incelenmiş ve aşagıda açıklanan sebeğlerden dolayı Anayasanın 89. maddesi geregince bir defa daha görüşülmek üzere iade edilmiştir.

1. ANAYASA’YA AYKIRILIK YÖNÜNDEN:

a)Anayasa’nın 20. maddesiyle teminat altına alınan “özel hayatın ve aile hayatının gizliligine dokunulamaz” ilkesinin ihlal edildigi,

a)Kişilik hakları ve kişi güvenligi açısından tehlike oluşturdugu,

2. DİĞER KANUNLARA AYKIRILIK YÖNÜNDEN:

a)Cunhuriyet savcılarınca koğuşturulması gereken suçlarda, özel dedektifler tarafından araştırma yapılması, bilgi ve belge toplanmasının, hazırlık soruşturmasının “gizlilik ilkesi”ne ve dolayısıyla Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa aykırı olacagı,

c)2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununda, hakin ve savcı olabilmek için engel haller belirlenirken, üç aylık hapis cezası sınırının, özel dedektifler için altı ay olarak belirlenmesinin, sakıncalı kişilerin özel dedektif olmalarına olanak saglayacagı,

d)Kanunla özel dedektiflere silah taşıma yetkisi verilirken, aynı yasada silah kullanmaya ilişkin bir düzenlemeye gidilmeyerek, bu konunun yönetmelige bırakılmasının, benzer yasalara aykırı olacagı,

3.KANUNUN DİGER MADDELERİ YÖNÜNDEN

a)Kanunun 19. maddesiyle özel dedektiflere görev verenin, “zarar gören kişi” yerine, “müşteri” olarak tanımlanması, geniş yorumlara sebebiyet verecegi ve dolayısıyla ilgisiz şahıslara üçüncü kişilerin zararına bilgi ve belge toplama inkanının saglanacagı,

b)Özel dedektiflik bürolarının, sadece il özel dedektiflik komisyonları üyeleri tarafından denetlenmesinin ve bu görevi ayrıca İçişleri ve Adalet Bakanlıgı müfettişlerine verilmesinin, denetim mekanizmasının yetersiz kalmasına neden olacağı,

c)Rusatsız olarak özel dedektiflik yapanlar hakkında düzenlenecek cezaların, yetersiz ve caydırıcılıktan uzak olacağı

d)Özel dedektif olabilmek için, onbeş yıl çalışma mecburiyeti kabul edildigi halde, bazı meslekler yönünden bu tür mecburiyet getirilmemesinin, eşitlik ilkesine aykırılık oluşturacağı,

e)Hukuk, Siyasal Bilğiler Fakülteleri ile maddi hukuk ve usul hukuku dallarında öğretim veren fakültelerden mezun olup, belirli bir süre özel dedektif bürolarında araştırma görevlisi olarak çalışanlarada, özel dedektif olma hakkının verilmesinin uyğun olacağı,

f)Özel dedektifliğe kabul ve bu görevden uzaklaştırma işlemlerinde, Özel dedektiflik kurulu kararlarının, İçişleri Bakanının onayına sunulmasının sakıncalar yaratacağı.

Düşünüldügünden arz olunur.

Süleyman DEMİREL.

CUMHURBAŞKANI